Το 4ο Φεστιβάλ Οικολογίας Πάτμου που έλαβε χώρα από τις 29 Οκτωβρίου έως τις 4 Νοεμβρίου 2025, οργανώθηκε και φέτος από την ΑΜΚΕ «Κοινωνία των Δέντρων». Μία εβδομάδα οικο-πανήγυρης, ψυχαγωγίας, εθελοντισμού, προσφοράς, συνεργασίας, σκληρής δουλειάς αλλά και βαθιάς ικανοποίησης, έφτασε στην ολοκλήρωσή της και για το 2025.
Φέτος, η θεματολογία του Φεστιβάλ σχετιζόταν με τον πόλεμο και την ειρήνη σχολιάζοντας τα θλιβερά φαινόμενα των ημερών μας σε παγκόσμιο επίπεδο. Με τη συνεργασία και την αυταπάρνηση για την αποκατάσταση της φύσης, που είναι η βάση της ειρήνης και της αγάπης από τη μία και του εγωισμού και της απληστίας από την άλλη που είναι τα τρομακτικά θεμέλια της αρρώστιας, του μίσους και του πολέμου.
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, το φεστιβάλ δεν περιορίστηκε στις εργασίες πεδίου στον λόφο του Κουμά αλλά ενισχύθηκε από μια σειρά παράλληλων εκδηλώσεων που σχεδιάστηκαν προσεκτικά, με υψηλό επίπεδο και σαφή πρόθεση να προσελκύσουν, να ευαισθητοποιήσουν, να εκπαιδεύσουν και να εμπνεύσουν την τοπική κοινωνία. Το φεστιβάλ υλοποιήθηκε με την υποστήριξη από το Costas M. Lemos Foundation, στο πλαίσιο του προγράμματος «Σημεία Στήριξης» που συγχρηματοδοτούν δέκα (10) κοινωφελείς οργανισμοί. Καθοριστική υπήρξε επίσης η στήριξη του Δήμου Πάτμου, που συνέβαλε ουσιαστικά στην ομαλή και επιτυχημένη διεξαγωγή των δράσεων καθώς και το Περιφερειακό Φυτώριο Ρόδου και το Νίκο Ρένεση που κάθε χρόνο μας υποστηρίζει ενεργά παρέχοντας πλήθος δενδρυλλίων. Ιδιαίτερα πολύτιμη υπήρξε και η παρουσία και συμμετοχή εθελοντών, μαθητών και πολλών ακόμη ανθρώπων, η οποία υπήρξε πραγματικά σημαντική, ουσιαστική και συγκινητική. Χορηγός επικοινωνίας ήταν για άλλη μια φορά τα Πατμιακά Χρονικά (Patmos Times).
Το φεστιβάλ ξεκίνησε το απόγευμα της Τρίτης 29 Οκτωβρίου, με μια περιήγηση–ξενάγηση στον αμπελώνα «Πάτοινος», στο Γροίκο, όπου ο οινολόγος, φυσιοδίφης και συγγραφέας Dorian Amar, με τρόπο που συνδύαζε βαθιά γνώση και εκλεπτυσμένη αισθητική, μας εισήγαγε στον μαγικό κόσμο των σπόρων. Μοιράστηκε μαζί μας τα εντυπωσιακά αποτελέσματα δέκα ετών αφοσίωσης στη γη, από τη συλλογή και φροντίδα των σπόρων έως την ανάπτυξη δεκάδων ειδών δέντρων που σήμερα έχουν ξεπεράσει κατά πολύ το ανθρώπινο ύψος. Η εμπειρία υπήρξε συναρπαστική και απόλυτα ταιριαστή με το φετινό θέμα του φεστιβάλ: τους σπόρους της ζωής.
Κι ενώ από το επόμενο πρωί μαθητές και δάσκαλοι από τα δημοτικά σχολεία Σκάλας και Χώρας, φίλοι και εθελοντές — υπό την καθοδήγηση και τη σκληρή δουλειά του φυσικού καλλιεργητή, Νίκου Τσομπάνογλου, και της ομάδας του εστιατορίου Περνέρα Vegan — ξεκινούσαν τις εργασίες σβωλοπαραγωγής, σβωλοσποράς, διάνοιξης λάκκων και φυτέματος στο βουνό του Κουμά, στη Σκάλα, στον εκθεσιακό χώρο του Πάτμιου Πνευματικού Κέντρου, ο φωτογράφος Παύλος Νάστας έστηνε την έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «ΓΑΙΟ-ΓΡΑΦΙΕΣ».
Η έκθεση περιελάμβανε φωτογραφίες φυσικών τοπίων του ίδιου, της Εύας Τσαγκαράκη και της Emily Mesko. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν το ίδιο απόγευμα, με την παρουσία πολλών φίλων και φορέων της Πάτμου. Τον οικολογικό / χορτοφαγικό μπουφέ προσέφερε και επιμελήθηκε η σεφ Gozde Oguz.
Την επόμενη μέρα, στο θεατράκι του Πάτμιου Πνευματικού Κέντρου, μέσα σε μια όμορφη θεατρική ατμόσφαιρα που επιμελήθηκε ο αρχιτέκτονας και σκηνογράφος Κώστας Ματθαίου, ο γεωπόνος και προϊστάμενος Δ/νσης Περιβάλλοντος και Αστικού Πρασίνου Δήμου Ρόδου, Σπύρος Γεραβέλης, και η Sabrina Dalla Valle, οικο-ποιήτρια και καθηγήτρια φιλοσοφίας που ταξίδεψε από τη Φλόριντα, έδωσαν δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες διαλέξεις.
Ο Σπύρος Γεραβέλης ανέπτυξε το ζήτημα της αποσύνδεσης από τη φύση και της συλλογικής μας νεύρωσης. Προσέγγισε με επιστημονικό και ουσιαστικό τρόπο την ψυχολογική επίδραση της φύσης στον άνθρωπο — τόσο της άγριας φύσης όσο και των κήπων όπου άνθρωπος και φύση συνδημιουργούν τοπία βαθιάς αρμονίας και ίασης.
Στη συνέχεια, η Sabrina Dalla Valle παρουσίασε το «Συνεχές της σχέσης Ανθρώπου – Τοπίου». Αφότου ανέλυσε διεξοδικά τη διαφορά ανάμεσα σε «περιβάλλον» και «τοπίο», μας οδήγησε, με παραστατικό τρόπο, σε εκείνη την λεπτή κατάσταση όπου ο άνθρωπος χρησιμοποιεί ασυνείδητα τις πέντε αισθήσεις του για να ισορροπήσει, να προσανατολιστεί και τελικά να γίνει ένα με το τοπίο, μια διαδικασία που βασίζεται σε ασυναισθητους όμως εξαιρετικά πολύπλοκους μηχανισμούς, η εξερεύνηση των οποίων είναι πλήρως αποκαλυπτική.
Η κοινή τους πρακτική άσκηση την επόμενη μέρα, στο παραμυθένιο τοπίο της Πέτρας, στον βράχο της Καλικατσούς, περιλάμβανε διαδοχικά στάδια εμπειρικής προσέγγισης της φύσης μέσω της ευαισθητοποίησης όλων των αισθήσεων. Όσοι συμμετείχαν μιλούν για μια βαθιά μεταμορφωτική εμπειρία σύνδεσης με το φυσικό τοπίο — μια εμπειρία που δηλώνουν πως θα τους συνοδεύει σε όλη τους τη ζωή.
Το επόμενο απόγευμα πραγματοποιήθηκε το προγραμματισμένο αφιέρωμα στον Γιάννη Νικολάου, οραματιστή και συνιδρυτή της Κοινωνίας των Δέντρων, κινηματογραφιστή, δημιουργό ηχοτοπίων και συγγραφέα, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή. Σε κλίμα συγκίνησης έγινε αναφορά στη ζωή και το έργο του, ενώ προβλήθηκαν αποσπάσματα από τις ταινίες και τα ντοκιμαντέρ του. Η πιανίστρια Emily Mesko απέδωσε έναν αυτοσχεδιασμό στο πιάνο, αφιερωμένο στη μνήμη του. Το αφιέρωμα αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να αφιερώσουμε χρόνο για να στοχαστούμε το έργο και την παρουσία ενός μοναδικού, χαρισματικού και σπάνιου ανθρώπου που ξεχείλιζε από αγάπη, ενώ συνειδητοποιήσαμε ότι αυτά που οραματίστηκε, μας φέρνουν μαζί ακόμη σήμερα και θα συνεχίζουν να μας ενώνουν.
Το ίδιο βράδυ έγινε αφιέρωμα στον φωτογράφο Sebastião Salgado, που επίσης έφυγε πρόσφατα από τη γη. Προβλήθηκε η ταινία του Wim Wenders «Το Αλάτι της Γης», μια διαρκής πηγή έμπνευσης για την Κοινωνία των Δέντρων, καθώς ο Salgado, πέρα από καλλιτεχνική ιδιοφυΐα, αφιέρωσε το τελευταίο μέρος της ζωής του στην οικολογική αποκατάσταση ενός εντελώς ερημοποιημένου οικοσυστήματος στη Βραζιλία.
Την Κυριακή το πρώί έγινε και φέτος ο αγώνας δρόμου 5 χλμ (Σκάλα-Κουμάς-Μελόι-Σκάλα), με συμμετοχή πολλών κατοίκων της Πάτμου, αθλητών και μη.
Ακολούθησε ένα άρτια οργανωμένο κυνήγι θησαυρού από τους Μανώλη και Θεολόγο Πέντε, Γιάννη Μικέλη και Γιάννη Μαγκλή. Συμμετείχαν περισσότεροι από τριάντα κάτοικοι, που περιπλανήθηκαν σε πολλές τοποθεσίες του νησιού, λύνοντας ευρηματικούς γρίφους και μεταφέροντας ένα ισχυρό περιβαλλοντικό μήνυμα. Μέρος των δοκιμασιών περιλάμβανε και στάση στο Βουνό του Κουμά, όπου οι συμμετέχοντες συνεργάστηκαν με τους εθελοντές και φύτεψαν δέντρα.
Το ίδιο βράδυ έγινε η απονομή των μεταλλίων, των δώρων και των αναμνηστικών στη νικητήρια ομάδα (στο https://www.facebook.com/groups/kinigipatmou/?ref=share υπάρχει ηλεκτρονικό υλικό από το γεμάτο δράση και νόημα παιχνίδι). Το φυτώριο του Αλέξανδρου Αλεξανδρή υπήρξε χορηγός μέρους των δώρων και των αναμνηστικών, που δεν ήταν άλλα από όμορφα δέντρα και φυτά.
Την επόμενη μέρα, Δευτέρα, στον Κουμά ολοκληρώθηκαν οι φυτεύσεις 400 δενδρυλλίων καθώς και το πρώτο πότισμά τους. Το βράδυ στο Πάτμιον προβλήθηκαν 2 επιπλέον ντοκιμαντέρ του Ιωάννη Νικολάου, ένα εκ των οποίων είχε ιδιαίτερα έντονο περιβαλλοντικό χαρακτήρα, καθώς αφορούσε το μεταναστευτικό γεράκι Μαυροπετρίτη και το πέρασμά του από τις βραχονησίδες της Άνδρου, οικοσυστήματα νευραλγικής σημασίας για την αειφορία της περιοχής και για τη ζωή των μεταναστευτικών πτηνών.
Η Τρίτη που ήταν η τελευταία μέρα του φεστιβάλ, έληξε με μια όμορφη γιορτή στον σαγηνευτικό κήπο του βίγκαν εστιατορίου Περνέρα. Οι παρευρισκόμενοι γεύτηκαν και δείπνησαν με συνταγές και πιάτα που παρασκεύασαν στο σεμινάριο «Οικολογικής Μεσογειακής μαγειρικής – Μπλε Ζώνες» που προηγήθηκε το ίδιο απόγευμα. Μοιραστήκαμε την ευγνωμοσύνη μας και δώσαμε ραντεβού για την επόμενη χρονιά.
Κλείνοντας, νιώθουμε την ανάγκη να αναγνωρίσουμε κάτι ουσιαστικό: ότι το φεστιβάλ αυτό υλοποιείται χάρη στην επίμονη δουλειά μιας πολύ μικρής ομάδας ανθρώπων που αφιερώνουν χρόνο, ενέργεια και προσωπικούς πόρους σε ένα εξαιρετικά απαιτητικό έργο. Κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούμε — και πολλές φορές περισσότερα από όσα αντέχουμε — γιατί πιστεύουμε βαθιά στη σημασία της αποκατάστασης του οικοσυστήματος στον Λόφο του Κουμά και στην ανάγκη να καλλιεργηθεί μια περιβαλλοντική συνείδηση στην τοπική κοινωνία.
Ελπίζουμε πως το 4ο Φεστιβάλ Οικολογίας θα αποτελέσει αφετηρία για ακόμη πιο συστηματικές δράσεις μέσα στη χρονιά, ώστε το έργο στον Κουμά να συνεχιστεί, να βαθύνει και να αγκαλιαστεί από όλο και περισσότερους ανθρώπους της Πάτμου. Η ευχή μας είναι η κοινότητα να μεγαλώσει, να εμπνευστεί και να συμμετάσχει ενεργά στην προστασία και ενδυνάμωση του φυσικού τοπίου που μας φιλοξενεί.
Ένα μεγάλο και θερμό ευχαριστώ σε όλους όσους συμμετείχαν, στήριξαν, πρόσφεραν, εργάστηκαν, εμπνεύστηκαν και στήριξαν έμπρακτα το φεστιβάλ: στους χορηγούς, στους συνεργάτες, στους εθελοντές, στους ομιλητές, στους κατοίκους της Πάτμου και σε κάθε άνθρωπο που συνέβαλε — μικρά ή μεγάλα — στη φετινή προσπάθεια. Χωρίς εσάς τίποτα από όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατό.
Σημείωση: Χρηματοδοτούμενο από το Πρόγραμμα «Σημεία Στήριξης». Ωστόσο, οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται ανήκουν μόνο στον/στους συντάκτη/ες και δεν αντανακλούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις και τις γνώμες των συμμετεχόντων στο Πρόγραμμα Ιδρυμάτων.
Leave A Comment